බෞද්ධ අපි අඩුවශයෙන් දවසකට එක වතාවක්වත් තිසරණ සහිත පංචශීලය සමාදන් වන්නෙමු. මෙය සිරිතක් වශයෙන් සිදු වුවද, එසේ කරන්නේ කුමන හේතුවක් නිසාදැයි යන්න බොහෝ දෙනෙකුට පැහැදිලි නැත. කාවේ බහුතරයක් උත්පත්තියෙන්ම බෞද්ධයෝය. බෞද්ධ රටක් වශයෙන් ලොව ප්‍රචලිත වුවද, බෞද්ධ වත් පිලිවෙත් බොහෝ දෙනා නොදනිති. ගතානුගතික ලෙස පලපුරුද්දෙන් පන්සිල් සමාදන් වුවද පන්සිල් රකින්නෝද විරලයහ. බුදු රජාණන් වහන්සේ ලොව බිහි වූ අති උත්තම ගුරුවරයාය. උන්වහන්සේ පහදා දුන් සත්‍යය ධර්මය වශයෙන් හැඳින් වේ. උන්වහන්සේ ආරම්භ කල ශ්‍රාවක පිරිස සංඝයා වශයෙන් හැඳින් වේ. අපි ශ්‍රාවක සංඝයා වශයෙන් හඳුන් වන්නේ බුදු රජාණන් වහන්සේ දේශනා කල ධර්මය ඒ ආකාරයෙන්ම, මහ ජනයාට දේශනා කරන (සාමීචි පටි පන්නෝ) බුදු රජානන් වහන්සේ දේශනා කල මගෙහි ගමන් කරන ශ්‍රේෂ්ට පුද්ගලයින්ටය. බුද්ධකාලීන වකවානුවේ සිට අද දක්වා ගිහියන් වශයෙන් බුදු රජානන් වහන්සේගේ ධර්මයට
අවතීර්ණ වූයේ තිසරණ සහිත පංච ශීලය සමාදන් වීමෙනි. අපි සරණ යා යුත්තේ කුමන කරුණක් නිසාදැයි නිතැනින්ම ඊලඟට සිහියට නැගෙයි. මේ ප්‍රශ්නයට පිලිතුරු සැපයීමට අපි, අපි ගැනම සලකා බැලිය යුතුය. යම් කෙනෙක් හොඳ රක්ෂාවක් කරයි නම්, හොඳ ආදායමක් ඇත්නම්,යහපත් පවුල් ජීවිතයක් ගත කරයි නම්, ආරක්ෂා වීමට කුමණ බියක් ඇත්දැයි කෙනෙකුට සිතෙනු ඇත. බෞද්ධ චින්තනයට අනුව මනුෂ්‍ය ජීවිතය පාවෙන අයිස් කන්දක් හා සමානය. මතුපිටට පෙනෙන්නේ දහයෙන් එකක් හා සමාන සුලු කොටසකි. දහයෙන් නමයක් නොපෙනෙයි. අපේ දර්ශනය සීමා සහිතය. පියවි ඇසට පෙනෙන දේ එපමනය. නොපෙනෙන දේ අපමණය. අපේ විභවනය (perception) දෝශ සහිතය. අපේ ආශාවන් අනුව ඒ විභවනයන් හැඩ ගැස්වී යයි. මෙයින් සිදු වන්නේ මායාකාරී දෙයකි. ස්ථිර වශයෙන් තිබූ දෙයක් අපට නොපෙනෙන හේතූන් නිසා බලාපොරොත්තු නොවූ පරිද්දෙන් අස්ථිර වෙයි. එයින් අපි තදබල ලෙස කම්පාවෙමු. අපට නොපෙනෙන දේ දැකීමට නම් අපේ විභවනය හොඳට තියුණු විය යුතුය. එසේ වීමට පියවි ඇස පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවේ. අපි ගමන් කරන්නේ දෙපස භයානක ප්‍රපාතයන්ගෙන් යුතු පටු අඩිපාරක බව බුදු පියාණෝ වදාල සේක. අප සරණ යායුත්තේ මේ භයානක විපත් වලින් ප්‍රවේසම් වීමටය. බුදු
රජාණන් වහන්සේ මේ භයානක විපත්, කොටස් තුනකට බෙදා ගෙන හැර දැක්වූ සේක. 1. මේ භවයේදී සිදු විය හැකි විපත් 2.මතු භවයන්හිදී සිදුවිය හැකි විපත් සහ 3. සාමාන්‍යයෙන් සංසාරය තුල සිදුවිය හැකි විපත් වශයෙන් මේ ආපදා හැඳින්විය හැක. මේ භවයේදී සිදුවන ආපදා අතුරෙන් අපේ ශරීරයේ අස්ථිරභාවය ප්‍රධාන තැනක් ගනී. හොඳ සුවයෙන් සිටින අය හදිසියේම මිය යති. එසේම ඉතා දරුණු සුව කල නොහැකි ලෙඩ රෝග වලට ගොදුරු වෙති. එසේම ස්වාභාවික ආපදා එමටය. භූමි කම්පා, මුහුද ගොඩ ගැලීම්, ජල ගැලීම්, දේශපාලනමය වශයෙන් සිදුවන කෝලාහල සහ මිනීමැරුම් ආදී වශයෙන් කිසිම පාලනයක් නොකල හැකි අන්දමට මේ ආපදා සිදු වේ. මේ සියල්ලෙන්ම ගැලවී සිටියත් මරණයෙන් ගැලවිය නොහැක. අප ඉපදුනේම මරණය උරුම කොට ගෙනය. අපේ ව්‍යාපාර අසාර්ථක විය හැක. අපේ මිතුරන් අපට විරුද්ධ විය හැක. ජීවිතය සම්පූණ්ර්‍යෙන්ම අවදානම් ස්වභාවයක් උසුලයි. මිය යන බව දන්නා නමුත් මිය යන්නේ කවදාද යනු අවිනිශ්චිතය. මේ ලෝක ස්වභාවයයි. අවිනිශ්චිත භාවය අපේ සිත් තුල ඇති කරන්නේද එක්තරා උද්වේගකාරී (anxiety) තත්වයකි. ජීවිතයේ ඇති අවිනිශ්චිතභාවය සිත් තුල ඇති කරවන්නේ නොසන්සුන්භාවයකි. මේ නොසන්සුන්භාවය කුමක් නිසා සිදුවන්නේදැයි කිව නොහැකි තරමට එය ව්‍යාකූලය. මේ නයින් නොයෙක්
මානසික රෝග සිත් තුල හට ගනියි. ව්‍යාකූලත්වයේ බරපතල කම අනුව සිත එක් එක් ස්වභාව ගනියි. වරෙක
තරහ, වෛරය ඇති කරයි. වරෙක දුක, සන්තාපය, ආදී නොයෙක් ශෝක ජනක දේවල් ඇතිකරයි. අපේ අශාවන් හා ලෝකයේ සිදුවන දේවල් අතර ඇති විශමතාවය නිසා අපි තවත් පසු තැවීම් වලට භාජනය වෙමු. අපට කල හැක්කේ ලෝකයේ ඇති යම් යම් දේවල් කෙරෙහි ඇති ලොල් බව,උපාදානය
අතහැරීමයි. බුදු දහමෙන් කියැවෙන්නේ එයයි. ලෝකයේ සිදුවන ස්වාභාවික විපත් පාලනය කිරීමට
නුපුලුවන. නමුත් මානසික අසහනය උදෙසා බුදු රජානන් වහන්සේ පිලියම් දේශනා කර ඇත. මතු භවයන්හි සිදුවිය හැකි ආපදා සලකා බලන විට බුදු රජානන් වහන්සේ දේශනා කල ධම්ර්‍ය අනුව මරණයෙන් ජීවිතය කෙලවර නොවේ. පටිච්ච සමුප්පාදයේ දක්වන පරිදි විඤ්ඤාණය, මිය ගිය සැනෙකින් ශරීරය හැරදමා ඉවත් වී යයි. මේ යන විඤ්ඤාණය යනු "ආත්මය" නොවේ. ගත වූ ජීවිතයේ කරන ලද කුසල් / අකුසල් අනුව යම්කිසි තලයෙක උපත සිදුවෙයි. කලින් ගත කල ජීවිතයට අනුව කරදර සිත් තැවුල් දුක් දොම්නස් කෙලවර වී නොමැත. යලිත් ඒවා වෙනස් ස්වරූපයකින් තමා කරා පැමිණෙනු ඇත. අවිද්‍යාවත් තණ්හාවත් ඇති තාක් මේ චක්‍රය කැරකෙයි. භවයෙන් භවයට 'ගමන් කරන' ආත්මයක් කිසිසේත් නොමැත. ඇත්තේ විඤ්ඤාණය පමණි. මේ විඤ්ඤාණය, පෙර තිබූ විඤ්ඤාණයද නොවේ. එයද නව භවයට සම්ප්‍රාප්ත වන විට වෙනස් වී ඇත. දුගතියක උපත ලද හොත් ඉන් මිදෙන තුරු සැනසීමක් අත් නොවනු ඇත. එව්න් උත්පත්තියක් සිය කම්ර්‍ය නිසා
සිදු වේ. චේතනාහං භික්ඛවේ කම්මං වදාමි......වශයෙන් බුදු රජාණන් වහන්සේ වදාල සේක. කර්ම කයින් වචනයෙන් හා සිතෙන් සිදු වෙයි. කුසල හෝ අකුසල වශයෙන් කර්ම බෙදිය හැක. තවද ලෝභ ද්වේශ මෝහ යනු අකුසල ගාමී චිත්ත ස්වභාවයන්ය. මේ සිතිවිලි වලින් දුරු වෙන ලෙසට බුදු රජාණන් වහන්සේ
වදාල සේක. සසරෙහි සිදුවන විපත්ද එසේමය. අපි සසරට එකතු වූයේ කවදාදැයි කිව නොහැක. සියලු කෙලෙස් සිඳ දමා නිවන් අවබෝධ කරන තුරු අපි සසරෙහි සැරි සරමු. මෙය දුක්ඛිත ස්වභාවයක් ලෙස බුදු රජාණන් වහන්සේ පහදා දී ඇත. ඉපදීම දුකකි. ජරාවට යාම දුකකි. මරණය දුකකි. අනිත්‍යය විදහා දක්වන භවය ඊට කැමති
පරිද්දෙන් සැරිසරයි. ප්‍රඥාගෝචරව විමසන කල්හි සසර තුල සැරි සැරීම දුක් සහිත බව සටහන් වෙයි. මෙයින් මිදෙන මාග්ර්‍ය පෙන්වා දුන්නේ බුදු රජාණන් වහන්සේය. බුදු රජාණන් වහන්සේ, උන්වහන්සේගේ ධම්ර්‍ය සහ උන්වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා වහන්සේලා ත්‍රිවිධ රත්නය වශයෙන් හැඳින් වෙයි. එක් එක් රත්නය වෙන් වෙන් වශයෙන් නොව ත්‍රිවිධ රත්නය එකම එක වස්තුවක් ලෙසට හැඳින්වෙන්නේ ඒ නිසාය. බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ගිහි ශ්‍රාවකයෙක් ලෙස ඇතුලුවන්නේ මේ සරණාගමණයෙනි.
උපදින සෑම් සත්වයෙකුටම මරණය නියතය. මරණයෙන් ගැලවිය නොහැක. එහි සුන්දරත්වයක්ද නොමැත. සියලුම සත්වයෝ මරණයට බියක් දක්වති. මේ බියට හේතූන් බොහෝ වෙති. මරණයට නියත වයසක් හෝ කාලයක් නොමැත. බෞද්ධ ත්‍රිපිටකයේ, මරණාසන්න තැනැත්තෙකුට යම්කිසි දර්ශන මගින් ඊලඟ උත්පත්තිය සිදුවන තලය ගැන දර්ශන පෙනෙන බව සඳහන් වෙයි. ඒ අනුව, නිරයට යන තැනැත්තා අග්නි ජාලාවන්ද, ප්‍රේත ලෝකයට යන තැනැත්තා ප්‍රේතයින් සහ අන්ධකාරයද, මනුශ්‍ය ලෝකයට යන තැනැත්තා මියගිය සිය නෑදෑයින්, ප්‍රේතයින් සහ භූතාත්මයන්ද, දිව්‍යලෝකයට යන තැනැත්තා දිව්‍යමය මන්දිර ආදී දර්ශන මරණාසන්නව දකින බව සඳහන් වෙයි. සම්මා සම්බුද්ධත්වය ලබා ගත් බුදු රජානන් වහන්සේ ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ අබියසදීම පටිච්ච සමුප්පාදය අනුලෝම වශයෙන් හා ප්‍රතිලෝම වශයෙන් මෙනෙහි කල සේක. " මෙය ඇති කල්හි මෙය ඇති වේ... මෙය නිරුද්ධ වූ කල්හි මෙය නිරුද්ධ වේ....." වශයෙන් සත්වයා සසරෙහි සැරිසරණ අන්දම උන්වහන්සේ පැහැදිලිව අවබෝධ කරගත් සේක. කර්මාණුකූලව සත්වයා වෙන භවයකට යන බවත්, මෙය සිදු වන්නේ තමන්ගේ කර්ම ශක්තිය අනුව බවත්, මෙය වෙන කිසිවෙකුගේ ශාපයක් වශයෙන් හෝ මැවුම් කරුවෙකුගේ බලයෙන් නොවන බවත් ස්ථිර වශයෙන් උන්වහන්සේ ප්‍රකාශ කොට වදාල සේක. ඒ අනුව උපදින සෑම මනුශ්‍යයෙකුටම මේ ධර්මතාවය පොදුය. මහනුවර බෞද්ධ ප්‍රකාශක සංගමයේ " Buddhist Publication Society – Bodhi Leaves No: 150" දඹදිව
බුද්ධගයාවේ අධිපති රස්ත්‍රපාල් හිමියන්ගේ රචනයක් වන "Five Visions of a Dying Man " යන සටහන අනුසාරයෙන් පහත සඳහන් පරිච්ඡේද සකස් වී ඇත. පහත සඳහන් සිද්ධිය සිදුවූයේ 1957 වසරේදීය. රස්ත්‍රපාල් තෙරුන්වහන්සේ එකල බංගලාදේශයේ චිතගොං නුවර සමීපයේ තෙකොතා නම් වූ ගම්මානයේ විහාරයේ වැඩවිසූ සේක. දිනක් අසල ගමක එක්තරා පුද්ගලයෙක් මේ ස්වාමීන් වහන්සේ බැහැදැකීමට පැමිණියේ හදිසියේය. ඔහුගේ 56 හැවිරිදි ඥාති සහෝදරයා, අභිනාශ් චන්ද්‍රා චවුද්‍රි මහතා අතිශයින් රෝගාතුරව මරණාසන්නව සිටින බව දන්වා සිටියේය. චවුද්‍රි මහතා ඉතාමත් ශ්‍රද්ධාවන්ත බෞද්ධයෙකි. රස්ත්‍රපාල් හිමියෝ වහාම මරණාසන්න රෝගියා බැලීමට නික්මුනහ. ඒ යනවිට ඔහුගේ නිවස ඥාති මිත්‍රාදීන්ගෙන් පිරී පැවතිණ. රෝගියා බිම අතුරන ලද මෙට්ටයක වැතිරී සිටියේය. වේලාව රාත්‍රී 8.30ට පමණ ඇත. පනවන ලද අසුනෙහි හිඳ ගත් හිමි සූත්‍ර කිහිපයක් සජ්ජායනා කලහ. චවුද්‍රි මහතා ඉතාම දුබල හඬකින් "බුද්ධ, ධම්ම, සංඝ, අනිච්ච දුක්ඛ, අනත්තා, මෙත්තා කරුනා මුදිතා උපේක්කා" වශයෙන් යම් යම් දෑ දුබල හඬකින් මුමුණමින් සිටියේය. ස්වාමීන් වහන්සේ රෝගියා කියන දේවල් අසා ගැනීමට බිම අසුනක් පනවන ලෙස ඉල්ලා සිටි සේක. රෝගියා අසලින් බිම හිඳගත් ස්වාමීන් වහන්සේ රෝගියාගෙන් තතු විමසූ සේක. තමා තව ස්වල්ප වේලාවකින් මිය යන බව රෝගියා පැවසීය. ස්වාමීන් වහන්සේ රෝගියාගෙන් විමසා සිටියේ කිසියම් දෙයක් දර්ශනය වේද යන බවයි. ඒ අවස්ථාවේ කිසිම විශේෂ දර්ශනයක් නැති බව හේ පැවසීය. යම්කිසි දසුනක් පෙනෙයි නම් දන්වන ලෙස වදාල තෙරුන් වහන්සේ සූත්‍ර කිහිපයක් දේශනා කල සේක. . රාත්‍රී 11.30ට පමණ රෝගියා යම් කිසිවක් පැවසීමට උත්සාහ දැරීය. ස්වාමීන් වහන්සේ ඔහුගෙන් ඒ පිලිබඳව විමසා සිටියහ. සිය මියගිය දෙමාපියන් බුද්ධගයාවේ ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේට මල් පූජා කරනු පෙනේයයි ඔහු ප්‍රකාශ කලේය. ඒ දෙමවුපියන් පන්සිල් සමාදන් වීමට කැමතිදැයි ස්වාමීන් වහන්සේ විමසූ විට, කැමති බවත් ඔවුන් දෙ අත් එක් කොටගෙන සිටින බවත් පැවසීය. වෙනත් තලයෙක් සිටින ඔහුගේ දෙමව්පියන්ට
පංචසීලය සමාදන් කරවූ රස්ත්‍රපාල් තෙරුන් වහන්සේට චවුද්‍රි මහතාගේ කර්ම ශක්තිය අනුව, මිනිස් ලොව උසස් උපතක් ලැබීමට හේතු වාසනාව ඇති බව පැහැදිලි විය. මිනිස් සිත ඉතා ඉක්මනින් වෙනස් වෙයි. ඒ මිනිස් සිතේ ස්වභාවයය. මොහොතින් මොහොත එය වෙනස් වෙයි. සිතුවිලි ඉපදී යලි නැසී යයි. පිරිසිදු කුසල චිත්තයක් තිබූ චවුද්‍රි මහතාගේ සිත ලෞකික දේ වලට යොමු විය. තමාට කිරීමට, අපහසු වූ, අසම්පූර්ණ කටයුතු නිමකරන ලෙස සිය දරුවන්ට උපදෙස් දෙනු ඇසිනි. ලෞකික දේ ගැන සාකච්ඡා කිරීම සමගම තෙරුන් වහන්සේ පෙනෙන දර්ශන ගැන ඔහුගෙන් විමසීය. ඒ අකුසල චිත්ත චවුද්‍රි මහතා ප්‍රේත භවයක් හෝ
යම් පහත් භවයකට යොමු කර ඇති බව රස්ත්‍රපාල් හිමිට වැටහිනි. ඉතා දිග ලොම් සහිත ඇස් නොපෙනෙන තරමට දික් වූ ලොම් වලින් යුතු සත්වයින් තමා අවට සිටින බව ඔහු පැවසීය. ඒ අවස්ථාවේ හෙතෙම මරණයට පත්වී නම් නොවරදවාම පහත් භවයකට යන බව රස්ත්‍රපාල් හිමි දැනගත්හ. යහපත් ජීවිතයක් ගත්කල චවුද්‍රි මහතාට එසේ නොවිය යුතුය. ආසන්න කර්මයක හැටි! මේ ලෝකයේ ස්වභාවයය. මෙය ඉක්මවා යාමට කිසිවෙකුටත් නොහැක. තෙරුන් වහන්සේ වහාම සූත්‍ර දේශනාවන් පටන් ගත් සේක. ටික වේලාවකින්
ඉක්බිතිව දර්ශන ගැන තෙරුන් වහන්සේට කිසිම දර්ශනයක් නොමැති බව චවුද්‍රි මහතා ප්‍රකාශ කලේය. . තව ස්වල්ප වේලාව්ක් ගිය පසු ඔහුගේ ලෞකික ආශාවන් තවමත් පවතින බව පැහැදිලි විය. ච්තගොං
සම්ප්‍රදාය අනුව මියගිය පසු වැතිරී සිටින මෙට්ටය ශරීරය සමග ආදාහන කලයුතුය. නමුත් ඒ මෙට්ටය ඔහුගේ පුත්‍රයාටදෙන්නැයි ඉල්ලීමක් කලේය. ඒ අවස්ථාවේදී රස්ත්‍රපාල් හිමි දරශන ගැන යලිත් විමසා සිටියහ. කලු පැහැති පරෙවියන් දෙදෙනෙක් පෙනෙන බව ඔහු පැවසීය. එයද යහපත් ජීවිතයක් ගතකල චවුද්‍රි මහතාට
අයෝග්‍යය. මීට වඩා හොඳ උපතක් ලබා ගැනීමට තරම් කුසල කර්ම සිදු කර ඇත. කලු පරෙවියන් දෙදෙනා මොහු සත්ව ලෝකය කරා යොමු වන බවට සලකුනකි. කර්ම පල දෙන ආකාරය විශ්මය ජනකය. රස්ත්‍රපාල් ස්වාමීන් වහන්සේ රෝගියාට අනුකම්පාවෙන් යලිත් පිරිත් සජ්ජායනාව පටන් ගත්හ. සෑහෙන වේලාවක් පිරිත් සජ්ජායනා කල තෙරුන් වහන්සේ දර්ශන ගැන විමසා සිටි සේක. දිව්‍යමය රථයක් තමාට ලංවී ඇති බව හෙතෙම ප්‍රකාශ කලේය. ඒ රථය කොතරම් දුරදැයි ඇසූ විට, තමාගේ යහන ලඟින් එය ඇතිබව ඔහු පැවසීය. ඒ රථයෙහි සිටින්නේ කවුරුන්දැයි විමසූ විට දිව්‍යමය දෙවියන් හා දේවතාවියන් සිටින බව රෝගියා
පැවසීය. ත්‍රිපිටකයේ සඳහන් පරිදි දෙවිවරු සිල්වත් ස්වාමීන් වහන්සේලාට සහ ගිහියන්ට ගරු කරති. (මේ බව මහා මොගල්ලාන සහ කාශ්‍යප රහතන් වහන්සේලා ප්‍රකාශ කොට ඇත. මේ රහතන් වහන්සේලා දෙදෙනාම දෙවියන් අතර නිතර නිතර සංචාරය කොට තොරතුරු සොයා ගත් ශ්‍රේෂ්ට බුද්ධ ශ්‍රාවකයන් දෙදෙනෙකි. තවමත් ජීවතුන් අතර සිටින, දැනට වයස අවුරුදු 99ක් වන තායිලන්තයේ වෙසෙන මහා බූව ඤාණසම්පන්නෝ හිමියන්ද මෙය අත්දැකීමෙන් ප්‍රකාශ කොට ඇත.) පංචශීලය සමාදන් වීමට කැමැති දැයි දේව සමූහයාගෙන් විමසන ලෙස රස්ත්‍රපාල් හිමි රෝගියාට දැන්වීය. දේවසමූහයා ඊට කැමති බව දැන්වූ පසු රස්ත්‍රපාල් හිම් ඔවු පංචශීලයෙහි පිහිට වූහ. එසේම දෙවියන්ගේ කැමැත්ත පරිදි කරණීය සූත්‍රයද, මංගල සූත්‍රයද සජ්ජායනා කල සේක. . රතන සූත්‍රය සජ්ජායනා කිරීමට කැමැත්ත ඇසූවිට දෙවි වරු ස්වාමීන් වහන්සේට ආපසු විහාරයට යන ලෙස ඉල්ලා සිටින බව රෝගියා පැවසීය. මේ අවස්ථාවේදී රස්ත්‍රපාල් හිමි චවුද්‍රි මහතාගේ ජීවිතය තවත් දිගු කර ගැනීමට හැකිදැයි දෙවියන් හා රෝගියා හරහා සාකච්ඡා කල බව සටහනේ වාර්තා වේ. රස්ත්‍රපාල් හිමි
සිතන අන්දමට මේ රෝගියාට තවත් මේ ලෝකයේ ජීවත් වීමට හැකියාව ඇත. රෝගියාගේ වයස සලකා බලා ආපසු යන ලෙස දෙවිවරුන්ගෙන් රස්ත්‍රපාල් හිමියෝ ඉල්ලා සිටියහ. එහි රැස්ව සිටි සියල්ලම ඒ දෙවි වරුන්ට පිං පැමිනවූහ. මෙයින් ඉක්බිතිව, දෙවිවරු ආපසු ගියාද නැද්ද යනු සඳහන් නොවේ. නමුත් ඉන්පසු සඳහන්
කරුණු අනුව ඔවුන් ගිය බව සිතා ගත හැක. ස්වල්ප වේලාවකින් ද ර්ශන ගැන විමසූ විට තම දෙමාපියන් තවමත් ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ අබියස සිටින බව රෝගියා පැවසීය. දෙවිවරුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටි පරිදි
දෙමාපියන්ගෙන්ද ආපහු යන ලෙස රස්ත්‍රපාල් හිමි ඉල්ලා සිටියහ. ඔවුන් අතරෙන් පියානන් කැමැති වුවත් මෑනියන් කැමති නොවීය. කිහප වරක් ඉල්ලා සිටීමෙන් අනතුරුව ඊට හරස් කැපීමෙන් වන අනතුර පහදා දීමෙන් පසු ඔවුන් යාමට කැමති විය. ඉන් පසු කිසිම දර්ශනයක් නොමැති බව චවුද්‍රි මහතා පැවසීය. . රස්ත්‍රපාල් ස්වාමීන් වහන්සේ, මේ රෝගියාගේ ආකර්ෂනය මේ ලෝකය කෙරෙහි බලවත් බව වටහා ගත්හ එසේම අදහා ගත් නොහැකි වෙනසක්ද සිදුවිය. මෙතෙක් මරණාසන්නව සිටි චවුද්‍රි මහතා යලිත් නව පනක් ලද්දාක් මෙන් පිබිදී සිටීමය. එවිට වේලාව උදෑසන පහට පමන ඇත. සියල්ලෝම ප්‍රීතියට පත් වූහ. රස්ත්‍රපාල් හිමියන් ආපසු පන්සලට වැඩියහ. රාත්‍රිය මුලුල්ලේ නිදිවර්ජිතව සිටීමෙන් වෙහෙසට පත්ව සිටි රස්ත්‍රපාල් හිමි ස්නානය කොට ටික වේලාවක් සයනය කල සේක. දහවල් 10.30 වන විට ඊයේ පැමිණි අමුත්තා යලිත් පැමිණියේය. පැය පහක් පමණ හොඳ සනීපයෙන් පසුවුනු රෝගියා යලිත් උත්සන්න වී ඇති බව පැවසීය. වහාම් රෝගියා හමුවට ගිය රස්ත්‍රපාල් හිමියන්ට ඔහු පැවසූවේ තව නොබෝ වේලාවකින් මේ ජීවිතයෙන් සමු ගන්නා බවයි. එසේම යම්කිසි දර්ශනයක් පෙනේදැයි විමසූ විට දේව රථය ආපසු පැමින ඇති බව දැන්වීය. පන්සිල් දුන් ස්වාමීන් වහන්සේ හමුවේ රෝගියා රැගෙන යාමට දෙවි වරු මැලිබවක් දක්වන බව රස්ත්‍රපාල් හිමියන්ට වැටහුනි. . රෝගියා රැගෙන යාමට අවසර දෙන බව ස්වාමීන් වහන්සේ පැවසූ සේක. ඔහු ගත කල ජීවිතය අනුව දෙව්ලොවට පිවිසෙන බව ස්වාමීන් වහන්සේ වටහා ගත්හ. තව ස්වල්ප වේලාවකින් චවුද්‍රි මහතා අවසන් හුස්ම හෙලීය. රැස්ව සිටි කිසිවෙක්වත් කිසිම ශබ්දයක් නොකෙලේය. ඒ මියයන තැනැත්තාගේ සිත ලෞකික
දේවල් කෙරෙහි යොමු වීම වැලැක්වීමටය. කිසිවෙක් හෝ හඬන වැලපෙන ශබදයක් ඇසී නම් තන්හාව ඉපදී යලිත් ප්‍රේත භවයක් කරා යොමු වීමට ඉඩ තිබුනි.. ලෞකික වශයෙන් අපට මෙයින් කරුණු කිහිපයක් පැහැදිලි වේ.. මරණාසන්න නෑදෑයින් අතරට අපට යාමට සිදුව්නු නියතය. මරණාසන්න වූ විට කෙනෙකුට සිය ජීවිතයේ කරණ ලද කුසල් ක්‍රියා සිහි කර විය යුතුය. හැඬීම් වැලපීම් නොකල යුතුය. අඳෝනා ඇසීමෙන් මරණාසන්න තැනැත්තාගේ සිත චංචල වී අකුසල චිත්ත
පහල වේ. මේ අකුසල චිත්ත මිය යන තැනැත්තා ප්‍රේත භවයකට නිසැකවම යොමු කරවයි. මේ සටහන් කියවන්න. මේ අපේ රටේ වාර්තා වී ඇති සත්‍ය සිදුවීම්ය. මරණාසන්න දර්ශන බෞද්ධයින්ට පමණක් සීමා නොවේ. බෞද්ධ නොවන අයටද ඒ දර්ශන පෙනෙයි. මරණාසන්න රෝගීන් බැලීමට මට බොහෝ අවස්ථා වල යාමට සිදු වී ඇත. ඒ රෝගීන් නොයෙක් දර්ශන මට විස්තර වශයෙන් පවසා ඇත. බටහිර වෛද්‍ය මතයට අනුව ඒවා මඳ සිහියෙන් රෝගියා කරන නන් දෙඩවිලියය. නමුත් වෛද්‍ය වරයා විචාරාත්මකව බලන්නේ නම්, ඒ නන් දෙඩවිලි නොව සත්‍ය වශයෙන් රෝගියාට පෙනෙන දර්ශනයන්ය. එක් අවුරුදු 80 ඉක්මවූ මහත්මයෙක් මරණාසන්නව සිටිද්දී මට පැවසුවේ ඔහුගේ ඇඳ අවට කකුල් නැති පුද්ගලයින් කිහිප දෙනෙක් සිටින බවයි. තවද ඒ වගේම පුද්ගලයින් විශාල සංඛ්‍යාවක් සාලයේ අසුන් ගෙන සිටින බවයි. තවත් එක් මරණාසන්න කාන්තාවක් ඇයගේ මිය ගිය සැමියා පිරිවර සමගින් ඇය රැගෙන යාමට පැමින ඇති බවයි. ඔවුන් හොඳට ඇඳ පැලඳගෙන සිටින බවත් ඇයට යාමට සූදානම් වෙන ලෙස සැමියා පැසූ බවත් මට පවසා ඇත. එකල ඊට වඩා විමසීමට මට නුපුලුවන් විය.
