චීන ත්‍රිපිටකයේ සඳහන් වන සුරංගම සූත්‍රය ඇසුරෙනි.
මේ සංවාදය පැවතුන කාලයේ ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ සෝවාන් ඵලයට පමණක් සම්ප්‍රාප්ත වී සිටියහ.
බුදු රජාණන් වහන්සේ: ආනන්ද, ඔබත් මමත් එකම ලේ පරපුරකට අයත් වෙමු. එසේම සහෝදර සෙනෙහසකින් යුතුව අපි ජීවත් වන්නෙමු. මම ප්‍රශ්න කීපයක් අසන්නෙමි. ඒවාට පිලිතුරු දෙනු මැනවි. බුද්ධාගම පිලිබඳව ඔබ පැහැදුනේ කුමන කරුණක් නිසාද? ඔබේ තාරුණ්‍යයත් ආසාවන් හා වෙනත් ලෞකික සැප සම්පත් අතහැරීමට හේතු වූයේ කුමන කරුනක් නිසාද?ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ: මාගේ ස්වාමීනි, ඔබගේ දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ කෙරෙහි මාගේ සිත ප්‍රථමයෙන් ඇදී ගියේය. අතිශයින්ම විශේෂ වූ එවැනි ලක්ෂණ විනිවිද පෙනෙන්නා වූ දීප්තිමත් පලිඟුවක තුලින් මෙන් මම පැහැදිලිවම දුටුවෙමි. ඒ පුරුෂ ලක්ෂණ දුටු දින පටන් මම ඒ ගැන මහත් සතුටට පත් වූයෙමි. ඒ දුර්ලභ පුරුෂ ලක්ෂණ සියලු කෙලෙස් වලින් දුරු වූ උතුම් කෙනෙකුට පමණක් පිහිටන බවත් සිහියට ගත්තෙමි. රාග තණ්හාවෙන් මඩනා ලද කෙනෙකුගේ සිත අපිරිසිදුය. ඔහුගේ සිහිය විකල්ය.
ඔබේ සිරුරෙන් විහිදෙන රන් පැහැ ගැන්වුනු ආලෝක ධාරා රාගාත්මක කෙනෙකුගේ සිරුරෙන් කිසිසේත් විහිදෙන්නේ නැත. ඔබ වහන්සේගේ පිරිසිදු ශ්‍රේෂ්ඨ බව එයින් මට සක්සුදක් සේ පැහැදිලිය. ඒ නිසා ඔබ වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක් වීමට මට සිත් විය. බුදු රජාණන් වහන්සේ: ආනන්දයෙනි, මේ ශාලාවේ රැස් වී සිටින්නා වූ සියලුම ශ්‍රාවකයෝ නිමක් නැති මේ සසරෙහි ස්වභාවය මනාව දත යුතුය. මේ උද්වේගකාරී වේදනාවන් (විඳීම්) නිසා ඉමක් කොනක් නැතිව සසර පුරා සත්වයා සැරි සරණ බව දත යුතුය.
ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ: එසේය ස්වාමීනි.බුදු රජාණන් වහන්සේ: ආනන්දයෙනි, මේ දෙතිස් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ දැකීමෙන් ඔබේ සිත පහන් වූ බව ඔබ පවසන්නෙහිය. ඒ සොම්නස් සහගත වේදනාව කෙසේනම් හටගත්තෙහිද? කුමක් නිසා ඒ සතුට දැනුනේද?
ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ: මගේ ඇස්වලින් ඒ ලක්ෂණ මම දුටුවෙමි. මගේ මනසින් එය හඳුනාගතිමි. එය දකින සෑම විටකම මට මහත් සොම්නසක් ඇතිවිය. එහෙයින් ඔබ වහන්සේගේ ශ්‍රාවකයෙක් වීමට මම ප්‍රිය කලෙමි. බුදු රජාණන් වහන්සේ: ආනන්දය ඔබගේ ඇසට පෙනෙන දර්ශන ගැනත්, සිතට නැගෙන සිතුවිලි ගැනත් නිශ්චිත අවබෝධයක් නැත්නම් කවදාවත් ක්ලේශයන්ගෙන් නිදහස් වීමක් නොවන්නේය. ඇසට පෙනෙන දර්ශන සතුට ගෙනදෙයි. මනස ඒ දර්ශන බඳා අල්ලා ගනියි. ක්ලේශයන් වර්ධනය වෙයි. ඇසට පෙනෙන දේවල් ගැන මනා අවබෝධයක් නැත්නම් මනස ගැන මනා අවබෝධයක් නැත්නම් මේ ලෞකික දේවල් තුලම ඇලී ගැලී සසර තුලම සත්වයා සැරි සරයි.
බුදු රජාණන් වහන්සේ: ආනන්දයෙනි, ඔබගේ ඇස් සහ මනස ශරීරයේ කොතනක නම් පිහිටා ඇත්ද? ඒ ඇස් සඝ මනස ඔබට නොදැනුවත්ව කොතනකට ගමන් කරයිද?ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ: ස්වාමීනි, මගේ ඇස් මුහුනේ උඩ කොටසේ පිහිටා ඇත. නමුත් මනස සිරුර තුල සැඟවී ඇත.
බුදු රජාණන් වහන්සේ: නමුත් ආනන්ද ඔබ දැනට සිටින්නේ මේ ශාලාව තුලය. ඔබට මේ ජේත වනයේ වනාන්තරය පෙනෙයිද? ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ: එසේය ස්වාමීනි, මට මේ ජේත වනය හා එහි ඇති මේ රැස්වීම් ශාලාව පැහැදිලිවම පෙනෙයි. එය පිහිටා ඇත්තේ ජේත වනය තුල අනාථ පිණ්ඩික සිටුතුමාගේ රමණීය උද්‍යානය තුලය.
බුදු රජාණන් වහන්සේ: ආනන්ද, ඔබට ප්‍රථම වශයෙන් පෙනෙන්නේ කුමක්ද? මේ ශාලාව තුල සිටින අයද? වනාන්තරයද? ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ: ස්වාමීනි මට ප්‍රථමයෙන්ම පෙනෙන්නේ ශාලාව තුල වැඩ සිටින ඔබ වහන්සේය. ඊළඟට ශාලාව තුල සිටින ශ්‍රාවකයන් වහන්සේලා සහ අනෙකුත් පිරිස පෙනෙයි. ඊලඟට මට මට වනාන්තරය දර්ශනය වෙයි.
බුදු රජාණන් වහන්සේ: ආනන්දයෙනි, එය සත්‍යයෙකි. බුදු රජාණන් වහන්සේ: එසේනම් ආනන්දයෙනි, ශාලාවේ මෙතැන සිට බලන විට ඔබට පෙනෙන දර්ශන වෙනස් වශයෙන් හඳුනා ගන්නේ කෙසේද?
ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ: ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ ශාලාවේ දොරවල් සහ ජනේල මනා ලෙස විවෘතව ඇත. ඒ නිසා මට මෙතැන සිට ඈත් දුර ඇති දෑ හොඳින් නිරීක්ෂණය කල හැක. මේ අවස්ථාවේ භග්‍යවතුන් වහන්සේ උන්වහන්සේගේ රන්පැහැයෙන් යුත් ශ්‍රී හස්තය දුග හැර ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේගේ හිස අත ගා " ආනන්දය, ඔබ ඔබේ මනැස ඇත්තේ සිරුර තුල බව ප්‍රකාශ කලෙහිය. ඒ මනැස ඇත්තේ සිරුර තුල නම්, ඔබට සිරුර තුල ඇති දේ මනාව දර්ශනය විය යුතුය. නමුත් එසේ මනාව දර්ශනය වන කිසිවෙක් නොමැත. එසේ නම් කෙනෙකුට සිය හදවත, අක්මාව, අතුනුබහන්, පෙනහලු සහ අනෙකුත් අභ්‍යන්තර ඉන්ද්‍රියයන් මනාව දර්ශනය විය යුතුය. නිය වැඩෙන අන්දම කෙස් වැඩෙන අන්දම පැහැදිලිව දිස්විය යුතුය. හදවත ස්ඵන්දනය වන අන්දම දර්ශනය විය යුතුය. ඒ නිසා මනැස ඇත්තේ සිරුර ඇතුලත යන බව පිලිගත් නොහැකිය.
###############
වරක් බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ධර්ම දේශනාවකින් අනතුරුව, ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ වික්ෂිප්තව ඔබ මොබ බලමින් සිටි සේක. උන්වහන්සේ ධර්ම දේශනයට මනා ලෙස සවන් යොමු කොට ශ්‍රවණය කල නමුත්, එය වටහා ගැනීම අපහසු විය. ඉඩයක් ලද සැනෙකින් බුදු රජාණන් වහන්සේ හමුවට ගිය ආනන්ද තෙරුන් වහන්සේ, "ස්වාමීනි භාග්‍ය වතුන් වහන්ස, ඔබ වහන්සේ අපට අනුකම්පාවෙන් කල දේශනය මට වටහා ගත නොහැකි විය. මට අනුකම්පා කොට එය තේරුම් කර දෙනු මනැවැයි" අයැද සිටියේය. ඒ ඉල්ලීම සලකා බැලූ බුදු රජාණන් වහන්සේ සේද රෙදි කඩක් ගෙන එහි ගැටයක් ගසා එහි රැස්ව සිටි භික්ෂූන්ට පෙන්වූ සේක. භික්ෂූනි, මේ කුමක්දැයි විචාල සේක.
ස්වාමීනි ඒ සේද රෙදි කඩකි. ඔබ වහන්සේ විසින් ගසන ලද ගැටයක් එහි ඇත. බුදු රජාණන් වහන්සේ තවත් ගැටයක් ගසා යලිත් එය කුමක්දැයි විචාල සේක. ස්වාමීනි එය ගැට දෙකක් සහිත සේද රෙදි කඩකි. ඒ අන්දමට බුදු රජාණන් වහන්සේ ගැට හයක් ගසා (වරකට එක ගැටයක් බැගින්) එය භික්ෂූන්ගෙන් විචාල සේක. ස්වාමීනි භාග්‍ය වතුන් වහන්ස, මේ රෙදි කඩ සේද නූලෙන් වියන ලද්දකි. එහි ගැට හයක් ඇත.
ආනන්දයෙනි මෙය සේද නූලෙන් වියන ලද රෙදි කඩකි. එය සැබෑය. ගැට ගැසීමෙන් එහි තත්වය වෙනස් නොවේ. ඒ පෙර තිබූ රෙදි කඩමය. ගැට නිසා බාහිර පෙනුම වෙනස් වී ඇත. බාහිර පෙනුම වෙනස් වුවත් මේ රෙදිකඩ වෙනස් නොවේ. එය පෙරසේම රෙදි කඩකි. ගැට වෙනස් කිරීමෙන් බාහිර පෙනුම වෙනස් කල හැක. ඇස කණ නාසාදී ඉන්ද්‍රියයන් ගේ ස්වභාවයද එසේමය. දොරටු සයකින් සංජානනය (perception) වන කරුණු අනුව සිත සලිත වෙයි. පිරිසිදු සිතට ගලන්නා වූ කරුණු අනුව සිත වෙනස් වෙයි. ඒ වෙනස් වන සිත වැරදි වූ විකල්ප වල එල්බ ගනියි. එවිට අකුසල් එකතු වෙයි. රාග ද්වේශ මෝහ යනාදී අකුසල් මුල් බැස ගනියි. එමෙන්ම සක්කාය දිට්ඨි විචිකිච්චා ආදී වූ දෘෂ්ටිද පහල වෙයි. මේ ගැට හයක් සහිත සේද රෙදි කඩද ඒ හා සමානය. දොරටු හයකින් ගලා එන්නා වූ අපිරිසිදු සන්තානයන් සිත අපිරිසිදු කරන්නා සේ මේ ගැට හය සේද රෙදි කඩෙහි දර්ශනීයත්වය අපිරිසිදු කරයි. ගැට නොමැතිව මේ සේද රෙදි කඩ ඉතා පිරිසිදුවට දැකිය හැකි වෙයි. 
No comments:
Post a Comment